Olifantje P. en het schudden van zijn Tru(n)(m)(p)(k)

Dames en heren, het is zover. Dat wat werd geparodieerd is werkelijkheid geworden. Satirici zitten straks zonder werk, want we zijn beland in de farce genaamd ‘Internationale politiek anno 2017’. Een toneelstuk gespeeld door de kopstukken van de NAVO, wereldleiders die zich onder regie van ‘Olifantje Porselein’ laten verleiden tot puberaal gekontdraai en –touwtrek.

Het non-verbale machtsspel wordt gesymboliseerd door DE HANDDRUK; de hedendaagse, passief-agressieve versie van het tweegevecht, traditioneel per degen of pistool uitgevochten tot aan den dood. De handduels eindigen vooralsnog niet in het graf, maar de gevolgen voor de lange termijn zijn niet te overzien en vermoedelijk schadelijker op veel grotere schaal.

Op internet circuleren inmiddels meerdere filmpjes waarin te zien is hoe Olifantje P. de handen schudt met politieke kopstukken voor wie hij zijn dedain nauwelijks weet te verbergen. De handdruk is voor hem het equivalent van een piswedstrijd. Tijdens zijn presidentscampagne trok hij onvermoede rivalen zowat de arm uit de kom. De Japanse premier Abe belandde in een manuele ‘staring contest’ toen Trump zijn hand maar liefst 19 (!) seconden vasthield en omgekeerd werd Merkels verzoek om zijn hand juist geweigerd.

Zo ziet 19 seconden eruit. Het is evenveel tijd als een heet broodje bapao; opgewarmde moedermelk; twee goals van Olympique Lyon tegen Ajax.

De media — altijd weer de media — hebben de handdruk inmiddels verheven tot alles wat ik hierboven beschrijf. Sterker, zonder hun aandacht voor het handgemeen zou ik er niet over schrijven. Breed uitgemeten werd ook het verweer van de Canadese premier Justin Trudeau, een man zo knap dat ik bij elke aanblik amoureus gefladder voel opstijgen in mijn buik. Een man, bovendien, die kickbokst in zijn vrije tijd en hoegenaamd niet onder de indruk leek van Olifantje P. en zijn groetintimidaties. Het was eerder zo dat Olivanka, dochter van president Porselein, ook voor hem bezweek, lonkend naar zijn profiel aan die grote tafel waaraan Olifantje en Kevin Spacey altijd belangrijke meetings hebben.

I’d Trudeau him. I’d Trudeau him so hard.

Zelfs nieuwstempel BBC weidde een heel artikel aan de manier waarop Trudeau de handdruk weerstond. Olifantje P. heeft de neiging de arm waaraan de hand meestentijds vastzit te behandelen als een losgeslagen brandslang. Hij pakt de hand stevig vast en trekt het geattacheerde subject met kracht naar zich toe, van zich af, omhoog en omlaag, als de slurf van een Afrikaanse soortgenoot die bij een poel in de Sahara water over zichzelf heen spuit. Maar Justin liet zich niet mangelen. Hij legde zijn linkerhand op de rechterschouder van P., zette zich zo schrap en behield de controle.

Olifantje P. kreeg een verbeten blik op zijn gezicht en hetzelfde gebeurde afgelopen week in Brussel tijdens zijn ontmoeting met premier frais Emanuel Macron. Trump probeerde zijn hand meermaals terug te trekken, maar Macron gaf geen duimbreed toe. Bloed werd weggeperst uit knokkels, ze sloegen wit uit. Kaken spanden en de krachtmeting was pas voorbij toen Macron dat toestond.

Knuckled up

Het valt te beweren dat we/de media deze relatief onschuldige momenten groter maken dan ze zijn, maar Macron gaf in een interview toe dat hij op deze manier respect wilde afdwingen. In een andere video is te zien hoe hij later op de dag de NAVO-leiders tegemoet loopt, Trump hem met open handen wil verwelkomen, Macron zijn looplijn aanpast en als eerste Angela Merkel begroet, de vrouw die door Trump werd gedist. Trump is pas als vierde aan de beurt, na de secretaris-generaal van de NAVO en de Belgische premier.

Wilde Macron hiermee een statement maken? Europe first? Of: L’Europe d’abord? Merkel zei na de top dat we de VS niet meer kunnen volgen. We moeten ons eigen plan trekken: ‘Europa zuerst!’. Wat de veranderende internationale politieke betrekkingen voor ons in petto hebben blijft vooralsnog ongewis, maar aan de tengeltwisten kunnen we wel al aflezen hoe de verhoudingen liggen.

Major swerve skills

Gemiddelde machteloosheid

Eerst wilde ik wat grapjes maken bij wijze van coping mechanisme, zoals: ‘Dus nu is het vier jaar lang Groundhog Day?’ en ‘Life imitates fart’. Maar dat ga ik niet doen, want daarvoor is wat er gebeurt te ernstig.

Trump heeft aanstootgevende dingen gezegd die waarschijnlijk en hopelijk grotendeels niet zullen gebeuren. Ja, de Republikeinen hebben (nog steeds) een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat, maar veel Republikeinen daar steunen hem niet. Hij zal echt niet morgen met kernbommen gaan strooien of van Detroit weer een bloeiende auto-industriestad maken. Die muur komt er ook niet en zodra hij de daad bij de pussy voegt, volgt impeachment. Sterker nog, de kans dat deze man voor het verstrijken van zijn ambtstermijn een onherstelbare misstap begaat, is aanzienlijk. Daar verandert geen ovaalvormig kantoor iets aan.

De reden dat ik wat angstig en misselijk wakker werd (drie keer: om 2:00u, 4:00u en 6:00u) is enerzijds omdat ik over twee weken vader word en er steeds verder van overtuigd raak dat we in een wereldwijde neerwaartse spiraal zitten. De weg naar eenheid en globalisatie die na de oorlogen van de 20e eeuw is ingezet heeft veel mensen veel goeds gebracht, maar nog veel meer mensen onmachtig gemaakt en gefrustreerd.

De kloof tussen arm en rijk is vergroot. Die tussen hoog- en laagopgeleiden ook. Het feit dat wij in zulke termen denken — hoog en laag — en die termen bepalen aan de hand van voor iedereen geldende normen werkt polarisatie in de hand. Men beweert nu dat de democratie faalt, maar is dit niet letterlijk wat democratie is? De stem van het volk, de massa, die zich uit door het kiezen van een volksvertegenwoordig(ing)(er)? Het falen ligt hier in het jarenlange negeren van de onvrede van de ‘disenfranchised’, mensen die om wat voor reden dan ook het gevoel hebben niet erkend te worden en aan de zijlijn van de samenleving te staan.

De gemiddelde mens bestaat niet, ontdekte Adolphe Quételet eind 19e eeuw al tijdens het opmeten van de lichaamsafmetingen van dienstplichtigen, en toch worden we allemaal aan de hand van gemiddelden beoordeeld. Dit gebeurt al vanaf de geboorte, maar kent de grootste, verder onuitwisbare toepassing op school. Als het al tijd is voor een revolutie, zoals in uiteenlopende sectoren door ‘thought leaders’ wordt geroepen, dan is het wel in het onderwijs. Daar ligt de basis van de rest. Geef mensen de kans om hun talenten te ontwikkelen, dwing ze niet om te voldoen aan uniformiteit. ‘Empowerment’ is de sleutel, niet via demagogen, maar via het benutten van menselijk potentieel. Inderdaad, makkelijk gezegd en geschreven.

Ik begon drie alinea’s terug met ‘enerzijds’ en wie dat zegt moet ook ‘anderzijds’ zeggen. Naast de angst voel ik misselijkheid en die heeft niets met politiek, onderwijs of economie te maken. Het is misselijkmakend dat een man die verachtelijke dingen zegt en zegt te doen het hoogste politieke ambt van een nog immer toonaangevend land heeft weten te bemachtigen. Zijn verkiezing is vooral een symptoom van een dieper liggend, structureel probleem, maar de mens Donald Trump heeft zich vooralsnog op geen enkel moment — niet tijdens deze campagne, noch tijdens zijn carrière als ondernemer — gepresenteerd als een rolmodel. Een integer mens voor wie je ontzag hebt om zijn deugdelijkheid en leiderschap, niet om het volume van zijn incoherente geschreeuw en vermeende vermogen.

De gevoelens drijven rond in mijn onderbuik, op een vijver van teleurstelling en slapeloosheid. Mijn zoon wordt over twee weken geboren en dan is Donald Trump president. Het is een geruststelling dat hij zich van de eerste vier jaar van zijn leven vermoedelijk weinig zal herinneren.

Lees het artikel op de website van Het Parool