‘The future is now’ is een vaak gebezigde uitspraak. Ook komt de zin niet zelden voor als titel van popculturele uitingen. Zo is het een nummer van de Amerikaanse punkband The Offspring, het debuutalbum van de New Yorkse underground hiphop-groep Non Phixion en een korte documentaire uit 1955 waarin men een kijkje neemt in de keuken van onderzoekslaboratoria om producten (batterijen op zonne-energie, videobanden, ‘bestraald’ eten) te tonen die in de toenmalige nabije toekomst gebruikt zouden gaan worden.
Op de website answers.yahoo.com vraagt iemand genaamd ‘idontknow’ volledig terecht waarom mensen deze zin zo vaak gebruiken, aangezien hij technisch niet klopt. Ene ‘San Diego Guy’ geeft volgens de moderator van de website het beste antwoord: ‘They’re referring to a future that was imagined in the past that is happening today. The dreams of the present taking place today. The future is now.’ En hij voegt daar later, om aan alle verwarring een einde te maken, het volgende aan toe: ‘Technically, there is only a present. The past did exist and the future will exist, but only the present exists.’
De website van technologiemagazine Wired publiceerde onder dezelfde titel begin dit jaar een overzicht van concepten waarvan men zich tien jaar geleden voorstelde dat ze nu deel uit zouden maken van onze dagelijkse routine. Hoewel Apple bezig is met een iWatch en televisieschermen inderdaad steeds platter en groter worden, blijkt dat we niet zelden iets te enthousiast zijn in onze voorspellingen. Zo is de bewustwording over wat we eten de laatste jaren wel gegroeid, maar zie ik zelden iemand een muisvormige handcomputer genaamd ‘Fido’ in zijn of haar eten steken om te bepalen uit welke ingrediënten (en eventuele bacteriën en allergenen) de maaltijd is opgebouwd. Bij de drogisterij hangen geen programmeerbare oordopjes voor een naar uw eigen geluidssmaak ingestelde nachtrust en de overkill aan hardloopdata van mijn Facebookvrienden wordt vooralsnog geleverd door een app op de smartphone en niet door een zwembrilachtig apparaat waar X-Man Cyclops jaloers op zou zijn.
Dat dit technologische toekomstenthousiasme de meest begaafde hoofden op hol kan brengen blijkt wel uit de film 2001: A Space Odyssey. Filmmaker Stanley Kubrick en sciencefictionschrijver Arthur C. Clarke dachten na overleg met NASA écht dat de wereld (of liever: de ruimte) er in 2001 zo uit zou zien. Dat de mens de verre uithoeken van ons zonnestelsel verkend en bewandeld zou hebben, rondzwevend en –rennend in magnifieke, smetteloze ruimteschepen. Enkele details in de film, zoals een videofoon, hebben wel degelijk de realiteit gehaald, maar de drie te kiezen talen op het touchscreen bij de douanepoortjes voor de maan, English, Dutch en Russian, zijn niet allemaal tot de door Kubrick en Clarke voorziene status als wereldtaal uitgegroeid.
Een hedendaags visionair is PayPal oprichter Elon Musk, Zuid-Afrikaan van geboorte, wonend in Californië. Met zijn ruimtevaarttechnologiebedrijf SpaceX probeert hij innovatieve concepten om te zetten naar praktische toepassingen. Zo schreef SpaceX vorig jaar geschiedenis door als eerste particuliere bedrijf een succesvolle ruimtevlucht uit te voeren. Het is de bedoeling dat het Dragon Spacecraft met behulp van herbruikbare raketten uiteindelijk ook mensen de ruimte instuurt. Zijn andere bedrijf, Tesla Motors, houdt zich bezig met de ontwikkeling van de elektrische auto en werkt inmiddels samen met fabrikanten als Daimler, Mercedes en Toyota.
Musk laat zich naar eigen zeggen inspireren door Bill Gates, Steve Jobs, Walt Disney en, wellicht ten overvloede, Nikola Tesla en richt zich op de drie gebieden die volgens hem de toekomst van de mensheid het meest zullen beïnvloeden: internet, schone energie en de ruimte. De nieuwste uitvinding van Musk is de maandag gepresenteerde Hyperloop; een buis waardoor mensen met een snelheid van zo’n 1300 kilometer per uur van stad naar stad kunnen worden geschoten (‘It’s like getting a ride on Space Mountain at Disneyland’). Dat wil zeggen: Amsterdam > Berlijn in een half uur. Oftewel: dat is rap. Maar: misschien wel te rap, want in een half uur kan ik niet eens een aflevering van Breaking Bad kijken.
De hyperloop komt voort uit Musks onvrede over de plannen voor een hogesnelheidslijn tussen Los Angeles en San Francisco, die naar schatting 70 miljard dollar gaat kosten en in 2029 klaar moet zijn. Een project waarbij onze HSL schriller afsteekt dan Jan-Peter Balkenende bij George W. In de Oval Office. Musks Hyperloop kost nog geen tiende van dat bedrag, is vier keer zo snel en omzeilt ‘land issues’, omdat de buizen zich boven de snelweg bevinden. Maar Musk lijkt in dit geval een roepende in de woestijn. De hogesnelheidslijn zal er komen, niet in de laatste plaats omdat er politieke (ALTIJD WEER DIE POLITIEK) belangen aan kleven.
Mensen in het heden lijken niet altijd behoefte te hebben aan technologische ontwikkelingen van de in de geschiedenis geschetste toekomst. Of: De snelheid van technologische ontwikkelingen en de hang naar ‘oud’ lijken evenredig aan elkaar toe te nemen. Platenzaken kunnen de LP’s niet aanslepen, in tweedehands kledingzaken is het drukker dan in de H&M en Marktplaats loopt vast als je op de term ‘vintage’ of ‘retro’ zoekt. Kunnen wij het tempo van de technologische vooruitgang wel bijbenen? Willen we dat wel?
Misschien hebben we in de toekomst helemaal geen keus. Van een genie als Elon Musk moet je altijd maar hopen dat hij het beste voorheeft met de mensheid. Als hij zijn uitvindingen ten kwade aanwendt, duurt het niet lang voor we door zelfbewuste, wraakzuchtige robots en computers worden gemaand in een rechte lijn naar ons noodlot te marcheren (ik noem The Matrix, Skynet, Hal 9000). Vooralsnog vermoed ik dat zijn intenties van nobele aard zijn en denk ik dat we, wanneer de poolkappen gesmolten zijn gelijk perenijsjes op een motorkap in Delhi, met vertrouwen in zijn drijvende aquapods moeten stappen, zonder angst te verdrinken.
