Even een stukje over mijn tante Riet.
Twee weken geleden was er in Delft een reünie van mijn vaders kant van de familie, de De Ridders. De vader van mijn vader, Koos de Ridder, was drie keer getrouwd geweest en had acht kinderen voortgebracht, vijf uit zijn eerste, en drie uit zijn tweede huwelijk, onder wie mijn vader. Koos de Ridder overleed in 1994, op 96-jarige leeftijd. Mijn opa was dus geboren in 1898, iets wat mijn vriendjes op de basisschool niet konden bevatten, en was tot vlak voor zijn overlijden zo gezond dat veel familieleden dachten dat het hem misschien wel zou lukken om in drie verschillende eeuwen te leven. Het mocht niet zo zijn.
Zijn oudste kind was Riet, halfzus van mijn vader, en degene die als een moeder over hem waakte toen zijn moeder – de tweede vrouw van mijn opa Koos dus – overleed. Tante Riet had voor mijn zusje en mij altijd een soort mythische status, omdat ze de oudere zus was van onze vader en hij altijd zo liefkozend over haar sprak. Omdat ze zo kwiek was, lief, geïnteresseerd en helder van geest.
Tijdens de reünie droeg ze, op 97-jarige leeftijd, een versje voor, uit haar hoofd. En niet een paar regels hè, nee, een heel verhaal. Ik heb het niet getimed, maar het moet ruim vijf minuten hebben geduurd. Kraakhelder en foutloos articuleerde ze de woorden die haar jongere broer (93), die naast haar zat, leken te emotioneren. Misschien deed het versje hem denken aan vroeger en de regenachtige zondagen waarop ze het voor hem en zijn broers zong, nog voor de televisie bestond. Misschien dacht hij vooruit aan straks, aan het nakende einde van een generatie.
Hele oude mensen, die de dagen zat zijn, zeggen vaak ‘het is goed zo’. Maar toch. Het besef van en de confrontatie met de eindigheid laat geen mens onberoerd. Het is de definitie van het leven, dat niet zou bestaan zonder de dood.
Toen het versje klaar was, kreeg tante Riet een groot applaus. Men was diep onder de indruk. ‘U heeft een beter geheugen dan ik’ riep ik gekscherend, zonder dat het een grap was.
Toen iedereen elkaar aan het einde van de middag gedag zei, zag ik haar zitten, naast mijn vader, inmiddels ook 82. Naast haar was hij echt een jongere broer. Jeugdig zelfs, met een onschuldige, meewarige blik in zijn ogen. De geborgenheid die hij bij zijn zus voelde, die hij bij haar altijd al had gevoeld, was er nog steeds.
Dit is misschien wel de laatste keer dat ik haar zie, dacht ik, en ik gaf haar drie volle zoenen, waar een hand gebruikelijker was geweest.
Na de reünie hoorde ik van mijn moeder dat Riet ziek was en zich niet meer wilde laten behandelen. Twee weken later, afgelopen maandag 6 mei, is ze ingeslapen. De reünie bleek een afscheid.
